چگونه هوش هیجانی خود را بهبود ببخشیم؟

زمانی که صحبت از موفقیت و خوشبختی در زندگی میشود، هوش هیجانی به اندازه هوش فکری اهمیت پیدا می کند پس بهتر است یاد بگیریم چطور هوش هیجانی خود را بهبود ببخشیم.

---

هوش هیجانی یا EQ چیست؟

هوش هیجانی توانایی درک، استفاده و مدیریت احساسات انسان از روش های مثبت برای از بین بردن استرس، برقراری ارتباط موثر و مفید، همدلی با دیگران و غلبه بر چالش ها در روابط بین فردی است.

هوش هیجانی به شما کمک می کند روابط اجتماعی قوی تری برقرار کنید ، در مدرسه و کارتان موفق شوید و اهداف شغلی و شخصی خود را بدست آورید. همچنین به شما کمک می کند تا با احساسات خود ارتباط برقرار کنید ، نیت را به عمل تبدیل کرده و درباره آنچه بیشترین اهمیت را برای شما دارد آگاهانه تصمیم بگیرید.

---

هوش هیجانی چهار ویژگی مهم دارد:

خودمدیریتی : شما به راحتی احساسات خود را کنترل کرده و همیشه از راه های سالم احساسات خود را مدیریت می کنید و به راحتی ابتکار عمل را در دست می گیرید. تعهدات خود را دنبال کرده و با شرایط بی ثبات به آسانی سازگار می شوید.

خودآگاهی: شما احساسات خودتان را می شناسید و از نحوه اثر گذاری احساسات بر افکار و رفتار خود آگاهی کامل دارید. نقاط قوت و ضعف خود را به خوبی شناخته و از اعتماد به نفس خوبی برخوردارید.

آگاهی اجتماعی : شما از قدرت همدلی خوبی با دیگران برخوردارید و می توانید احساسات، نیازها و نگرانی های دیگران را درک کنید. با درک احساسات از نظر اجتماعی احساس راحتی می کنید.

مدیریت روابط: شما به خوبی می دانید که چگونه روابط اجتماعی با دیگران برقرار کرده و آن را حفظ کنید و حتی الهام بخش دیگران باشید و بر آنها تاثیر بگذارید، به خوبی در یک گروه کار کنید و تعارضات موجود در روابط را مدیریت کنید.

---

چرا هوش هیجانی اینقدر مهم است؟

همانطور که می دانیم همیشه باهوش ترین افراد لزوما موفق ترین نیستند. احتمالا از دوستان و آشنایان، افرادی را می شناسید که از نظر علمی درخشان ولی از نظر روابط اجتماعی در محیط کاری و یا روابط شخصی خود بسیار ناتوان و نا موفق هستند. ضریب هوشی به تنهایی نمی تواند باعث دستیابی شما به موفقیت بشود. ضریب هوشی شما کمک می کند وارد دانشگاه شوید ولی این هوش هیجانی است که در هنگام استرس و نگرانی امتحانات نهایی دانشگاه به شما کمک می کند تا آنها را مدیریت کنید. ضریب هوشی و هوش هیجانی هر دو مهم هستند و اگر مکمل هم باشند بسیار موفقیت زا خواهند بود.

در ادامه تاثیرات هوش هیجانی در زندگی شما را بررسی خواهیم نمود …

---

عملکرد شما در مدرسه یا محل کار 

هوش هیجانی بالا به شما کمک می کند تا از روابط اجتماعی محل کار استفاده کرده و به همکاران خود انگیزه داده و آن ها را هدایت کنید و در شغل خود بهترین باشید.

امروزه در بسیاری از شرکت های مهم زمانی که زمان گزینش موقعیت های شغلی می رسد، هوش هیجانی به اندازه علم فنی افراد مهم قلمداد می شود و قبل از استخدام آزمون هوش هیجانی از متقاضیان گرفته می شود.

---

سلامتی جسمی شما

اگر نمی توانید احساسات خود را مدیریت کنید ، احتمالاً استرس خود را نیز کنترل نمی کنید. که منجر به مشکلات جدی سلامتی می شود. استرس کنترل نشده فشار خون را بالا می برد ، سیستم ایمنی را سرکوب می کند ، خطر حملات قلبی و مغزی را افزایش می دهد ، به ناباروری کمک می کند و روند پیری را تسریع می کند. اولین قدم برای بهبود هوش هیجانی یادگیری نحوه کنترل استرس است.

---

سلامتی روحی شما

احساسات و استرس کنترل نشده بر سلامت روان شما تأثیر می گذارد و شما را در برابر اضطراب و افسردگی آسیب پذیر می کند. اگر قادر به درک ، احساس راحتی و مدیریت احساسات خود نیستید ، به دنبال ایجاد روابط قوی برای خودتان هستید. این به نوبه خود احساس تنهایی و انزوا را در شما ایجاد می کند و مشکلات روانی را بیشتر تشدید می کند.

---

روابط شما

با درک احساسات و چگونگی کنترل آن ، احساس خود را  بهتر بیان کرده و احساس دیگران را درک می  کنید. این موضوع باعث ارتباط موثرتر شما با دیگران می شود و از طرفی باعث می شود روابط محکم تری را هم در محل کار و هم در زندگی شخصی خود برقرار کنید.

---

هوش اجتماعی شما

هوش اجتماعی شما را به سایر افراد و دنیای اطراف متصل می کند. شما را قادر می سازد تا دوست خود را از دشمن تشخیص دهید ، میزان علاقه فرد دیگر به خود را بسنجید ، استرس را کاهش دهید ، سیستم عصبی خود را از طریق ارتباطات اجتماعی متعادل کنید و احساس دوست داشته شدن و خوشبختی کنید.

---

چهار مهارت اصلی برای افزایش هوش هیجانی

مهارت های لازم برای هوش هیجانی را می توانید در هر مرحله ای از زندگی یاد بگیرید ولی نکته مهم اینجاست که بین یادگیری هوش هیجانی و استفاده آن در زندگی تفاوت زیادی وجود دارد. دانستن، دلیل بر انجام دادن نیست، مخصوصا زمانی که دچار استرس و بحران روحی شده اید. باید یاد بگیرید در هر لحظه از زندگی و در روابط اجتماعی خود بر استرس غلبه کرده تا بتوانید به آگاهی عاطفی برسید.

مهارت های اصلی برای تقویت هوش هیجانی و بهبود توانایی در مدیریت احساسات و ارتباط با دیگران عبارتند از:

• خودمدیریتی
• خودآگاهی
• آگاهی اجتماعی
• مدیریت روابط

در ادامه با هم به بررسی این ۴ مورد خواهیم پرداخت

---

 خود مدیریتی

برای استفاده از هوش هیجانی باید بتوانید از احساسات خود در تصمیم گیری های مهم استفاده کنید.

وقتی بیش از حد دچار استرس می شوید ، کنترل احساسات و توانایی عمل متفکرانه و مناسب را از دست می دهید.

زمانی را به خاطر بیاورید که تحت استرس شدید قرار گرفته بودید، آیا در آن لحظه فکر کردن و تصمیم گیری منطقی و درست برای شما کار آسانی بود؟ احتمالا جواب شما خیر است. وقتی انسان بیش از حد تحت فشار قرار بگیرد، توانایی اش برای تفکر خوب و درست و ارزیابی دقیق احساسات خود و دیگران به چالش کشیده می شود.

احساسات می توانند مطالبی را در مورد خود و دیگران به شما بدهند، اما استرسی که ما را از حالت عادی خارج می کند فشار چند برابری به ما وارد می کند و باعث می شود کنترل خودمان را از دست بدهیم. اگر شما بتوانید استرس خود را مدیریت کنید قادر خواهید بود به راحتی افکار خود را تحت کنترل درآورید و شما ابتکار عمل را در یک شرایط سخت به دست بگیرید. همچنین مدیریت استرس به شما توانایی سازگاری بیشتر با شرایط مختلف را می دهد.

---

خودآگاهی

مدیریت کردن استرس اولین گام در جهت ایجاد هوش هیجانی است ولی شما سه گام دیگر برای ایجاد آن باید بردارید. احساساتی که شما الان تجربه می کنید به احتمال بسیار زیاد بازتاب احساسات کودکی شماست. توانایی شما در مدیریت احساسات مهمی مثل خشم، غم، ترس و شادی اغلب به کیفیت تجربیات عاطفی که در کودکی داشته اید بستگی دارد.

اگر والدین شما به عنوان یک کودک احساسات شما را درک کرده و برایش ارزش قائل بوده باشد احتمالا احساسات شما به سرمایه ارزشمندی در زندگیتان مبدل شده است. اما اگر تجربیات عاطفی شما در دوران کودکی گیج کننده، تهدید کننده یا دردناک بوده باشد به احتمال زیاد سعی کرده اید از احساسات خودتان فاصله بگیرید.

شما برای اینکه با احساسات خود رابطه برقرار کنید باید یک ارتباط لحظه به لحظه با آن ها برقرار کنید. زیرا در این صورت می توانید از تاثیر احساسات بر افکار و کارهای خودتان اطلاعاتی به دست آورید.

آیا با تغییر احساسات خودتان متوجه این تغییر می شوید؟ آیا احساسات شما با مشکلات جسمی مثل معده، گلو یا سینه درد همراه است؟ آیا هنگام تجربه احساسات عمیق مثل غم، ترس و شادی حالات مختلفی بر چهره شما مشاهده می شود؟ و آیا این احساسات در چهره شما به اندازه ای مشخص هست که توجه شما و دیگران را به خود جلب کند؟آیا به احساسات خود توجه می کنید؟ آیا آنها در تصمیم گیری شما نقش دارند؟

اگر هریک از این تجربه ها برای شما نامشخص باشد امکان دارد احساسات خودتان را رد یا خاموش کنید. برای ایجاد هوش هیجانی باید دوباره با احساسات خود رابطه برقرار کنید و آن ها را بپذیرید. با تمرین ذهن آگاهی می توانید به این توانایی دست پیدا کنید.

ذهن آگاهی عملی است که می تواند توجه شما را به زمان حال متمرکز کند به طوری که در این بین هیچ قضاوتی از احساسات خود نداشته باشید. پرورش ذهن آگاهی ریشه در آیین بودا دارد اما در اکثر ادیان نوعی روش های دعا یا مراقبه وجود دارد. ذهن آگاهی در واقع به شما کمک می کند تا ذهن خود را به سمت درک لحظه ای از احساسات جسمی و عاطفی سوق دهید. ذهن آگاهی شما را آرام و متمرکز می کند و باعث می شود از خود آگاهی بیشتری برخوردار باشید.

---

آگاهی اجتماعی

آگاهی اجتماعی به شما کمک می کند تا نشانه های غیرکلامی مثلا حالات چهره دیگران را تشخیص داده و به درستی تفسیر کنید. این نشانه ها به شما خبر میدهند که دیگران چه احساساتی دارند و چگونه احساسات آن ها لحظه به لحظه تغییر می کند و چه چیزی برای بقیه مهم است. هنگامی که گروهی از افراد نشانه های غیرکلامی مشابهی دارند شما قادر خواهید بود تجربیات عاطفی و احساسی مشترک گروه را درک کنید و این عامل می تواند در شغلتان بسیار مفید باشد چرا که در واقع شما همدلی خوبی با دیگران دارید و از نظر اجتماعی یک فرد راحت هستید.

برای اینکه آگاهی اجتماعی در خود ایجاد کنید باید ذهن آگاهی در روابط اجتماعی را بشناسید. زمانی که شما تنها متوجه خود باشید مثلا غرق در افکار خود باشید یا با گوشی خود کار کنید نمی توانید نشانه های رفتاری دیگران را بشناسید. آگاهی اجتماعی نیاز به حضور لحظه ای شما دارد.

اغلب به اینکه می توانیم چند کار را با هم انجام بدهیم افتخار می کنیم ولی در واقع این کار باعث می شود تغییرات عاطفی که در رفتار دیگران هست و می تواند به شما کمک کند تا دیگران را بشناسید را از دست بدهید. در واقع شما وقتی افکار مزاحم را کنار بگذارید و روی تعامل خود تمرکز کنید می توانید به اهداف اجتماعی خود برسید. زمانی که شما احساسات شخص مقابل را درک می کنید باعث میشود شما نیز به تغییرات احساساتی که در لحظه دارید بیشتر توجه کنید.

اینکه به دیگران و نشانه های رفتاری آن ها توجه کنید از خودآگاهی شما کم نمی کند. اگر زمان و تلاش کافی برای توجه واقعی به دیگران صرف کنید در واقع از وضعیت احساسات خود و ارزش ها و اعتقادات خود آگاه خواهید شد. برای مثال اگر از شنیدن نقطه نظرات دیگران ناراحت شوید یک چیز مهم در مورد خودتان یاد گرفته اید.

---

مدیریت رابطه

خوب رفتار کردن با دیگران روندی است که با آگاهی عاطفی و توانایی شما در شناخت دیگران و در واقع درک شما از چیزی که دیگران احساس می کنند، شروع می شود. وقتی که آگاهی عاطفی وارد بازی می شود شما قادر خواهید بود مهارت های اجتماعی و عاطفی اضافی را برای رابطه های موثرتر و رضایت بخش تر با دیگران داشته باشید.

جلوگیری از ارسال پیام های غیرکلامی به دیگران در مورد آنچه فکر می کنید و احساس می کنید غیرممکن است. بسیاری از ماهیچه های صورت ، به ویژه عضلات اطراف چشم ، بینی ، دهان و پیشانی ، به شما کمک می کنند تا احساسات خود را بدون هیچ کلامی نشان دهید و همچنین نیت عاطفی افراد دیگر را بخوانید. قسمت احساسی مغز شما همیشه روشن است – و حتی اگر پیام های آن را نادیده بگیرید – دیگران این کار را نمی کنند. شناخت پیام های غیرکلامی که برای دیگران ارسال می کنید می تواند سهم بزرگی در بهبود روابط شما داشته باشد.

برای رفع استرس از شوخ طبعی استفاده کنید. شوخ طبعی ، خنده و بازی پادزهر طبیعی استرس است. شوخ طبعی بار روی دوش شما را کم کرده و به شما کمک می کنند تا همه چیز را در نظر داشته باشید. خنده سیستم عصبی شما را به تعادل می رساند ، استرس را کاهش می دهد ، شما را آرام می کند ، ذهن شما را تیزتر می کند و باعث می شود همدلی بیشتری داشته باشید.

بیاموزید که درگیری را فرصتی برای نزدیک شدن به دیگران ببینید. درگیری و اختلاف در روابط انسانی اجتناب ناپذیر است. دو نفر احتمالاً نمی توانند در یک لحظه، نیازها، عقاید و انتظارات یکسانی داشته باشند. با این حال ، این چیز بدی نیست. حل تعارض به روش های سالم و سازنده می تواند اعتماد افراد را تقویت کند. وقتی تعارض به عنوان تهدید یا مجازات تلقی نشود ، باعث ایجاد آزادی ، خلاقیت و ایمنی در روابط می شود.

---

در انتها امیدواریم که از مطلب «چگونه هوش هیجانی خود را بهبود ببخشیم؟» خوشتان آمده باشد و نکات خوبی را از آن آموخته باشید. برای مشاهده‌ی سایر مطالب می‌توانید به سامانه جامع سلامت و بهداشت هوران مراجعه کنید.