زیاد خوابیدن! ۶ نکته حیاتی درباره خطرات، پیشگیری و دلایل زیاد خوابیدن

حتما تا به حال خستگی بعد از یک خواب طولانی را تجربه کرده اید و می دانید چقدر سخت است بعد از چنین خوابی، از رخت خوابتان بلند شوید و به کارهای روزمره تان برسید.

اگرچه بسیاری از مردم می دانند که به خاطر نداشتن خواب کافی، سلامتی شان به خطر می افتد، اما خیلی از آن ها نمی دانند زیاد خوابیدن هم به اندازه کم خوابیدن، مضر و خطرناک است.

زیاد خوابیدن، علاوه بر اینکه ساعت بیولوژیک بدنتان را به هم می ریزد، می تواند باعث بی خوابی، افسردگی و اضافه وزن شود.

در این مقاله، می خواهیم به بررسی دلایل و تأثیرات احتمالی زیاد خوابیدن بپردازیم و با معرفی کردن روش های موثر، چگونگی جلوگیری از زیاد خوابیدن را به شما یاد بدهیم. با ما همراه باشید…

---

زیاد خوابیدن و مضراتش

تعریف زیاد خوابیدن

بیشتر بزرگسالان به چیزی حدود ۷ الی ۹ ساعت خواب شبانه روزی نیاز دارند. میزان این خواب، از فردی به فرد دیگر متقاوت است و معمولا ۱ یا ۲ ساعت کمتر یا بیشتر ازین میزان، خطری ندارد. مثلا یک شخص با ۶ ساعت خوابیدن در شب، انرژی و قدرت کافی برای سپری کردن روزش را دارد؛ در حالی که ممکن است فرد دیگری به ۱۰ ساعت خواب شبانه روزی نیاز داشته باشد.

این تفاوت ساعت خواب، می تواند به دلیل فعالیت های روزانه افراد باشد؛ مثلا ورزشکاران یا بیماران، برای بدست آوردن انرژی به خواب بیشتری نیاز دارند.

اگر فردی بیشتر از میزان نیاز بدنش (۱۱ الی ۱۳ ساعت) بخوابد، این خواب برایش مضر و خطرناک است.

---

علت های زیاد خوابیدن

اگرچه در برخی مواقع، طبیعی است که بیشتر از روزهای قبل بخوابیم، اما اگر ساعت خوابتان همیشه زیاد است، شاید به دلیل بروز مشکلاتی در سلامتی تان است.

زیاد خوابیدن می تواند دلایل زیادی داشته باشد. در اینجا به چند مورد از آن ها به طور مفصل می پردازیم:

---

مختل شدن چرخه خواب و بیداری

مسائل مختلفی می تواند باعث اختلال در چرخه خواب و بیداری ما شود.

وقتی در طول شب در حال خوابیدن هستیم، بدن ما دو مرحله را طی می کند. در مرحله اول که حرکات سریع چشم (REM) نام دارد، ۲ یا ۳ چرخه ۱۰ الی ۲۰ ثانیه ای را تجربه می کنیم. در این مرحله، ضربان قلب به شدت تند می شود و فعالیت مغز نیز زیاد می شود.

مرحله دوم که به خواب غیر REM معروف است نیز، ۲ یا ۳ چرخه دارد و در طول این چرخه ها، حرکات چشم متوقف شده و ضربان قلب به شدت کاهش پیدا می کند و بدن ما آرام می شود.

طی کردن این چرخه ها به ما کمک می کند که خواب دلپذیری داشته باشیم و صبح ها بدون احساس خستگی از خواب بیدار شویم.

وجود وقفه در چرخه خواب، در برخی افراد منجربه خواب آلودگی می شود. این وقفه ها ممکن است به دلایل زیر اتفاق بیفتند:

• سروصدای زیاد؛
• روشن بودن چراغ ها؛
• مصرف کافئین قبل از خواب؛
• درد های فیزیکی یا روانی؛
• دچار بودن به سندرم پاهای بی قرار؛
• دندان قروچه.

برای داشتن یک خواب راحت و با کیفیت، باید عواملی که چرخه خوابتان را مختل می کنند پیدا کنید و تا جای ممکن رفع کنید.

---

نارکولپسی (حمله خواب)

این بیماری بر روی خواب  تاثیر می گذارد و می تواند باعث شود فرد در طول روز، دچار خواب آلودگی شدید شود. این خواب آلودگی شدید، بعد از خواب کامل شبانه یا چرت زدن در وسط روز از بین نمی رود.

نارکولپسی علاوه بر علائم جسمی و شناختی، می تواند باعث مشکلات دیگری در خواب شود. به طول مثال، به دلیل خواب آلودگی بیش از حد، میزان خواب فرد افزایش می یابد و دچار زیاد خوابیدن می شود.

---

کم کاری تیروئید

بیماری هایی مانند کم کاری تیروئید نیز در برخی مواقع، می توانند بر الگوی خواب بیماران تأثیر بگذارند.

داشتن تیروئید کم کار می تواند باعث شود فرد حتی بعد داشتن خواب کامل شبانه هم، احساس خستگی و کم خوابی کند و برای جبران آن، ساعت خواب بدنش را رفته رفته زیاد کند.

از دیگر علائم شایع کم کاری تیروئید می توان به چرت زدن زیاد در طول روز، احساس سرما، ضعف عضلانی و افزایش وزن بدون دلیل اشاره کرد.

---

آپنه خواب

آپنه انسدادی خواب ممکن است یکی از دلایل زیاد خوابیدن باشد. افرادی که آپنه خواب را تجربه می کنند، در نفس کشیدن در طول خواب مشکل دارند و ممکن است هر شب، چندین بار با تنگی نفس از خواب بیدار شوند.

نداشتن خواب خوب، احساس خواب آلودگی را در طول روز بیشتر می کند و فرد احساس می کند برای داشتن آرامش بیشتر، باید زمان خوابش را زیاد کند. در نتیجه، با زیاد کردن ساعت خواب شبانه روزی، رفته رفته بدن او به زیاد خوابیدن عادت می کند و خستگی اش روز به روز بیشتر می شود.

سایر علائمی که آپنه خواب به وجود می آورد عبارتند از:

• مشکل در تمرکز؛
• بروز مشکل در حافظه؛
• سردرد یا خشکی دهان هنگام بیدار شدن از خواب؛
• کاهش میل جنسی؛
• بیدار شدن از خواب به دلیل پر بودن مثانه (سبک شدن خواب).

---

افسردگی

مشکلات خواب و افسردگی رابطه مستقیم دارند. افسردگی باعث بروز مشکلات خواب می شود، و مشکل در خوابیدن، احتمال ابتلا به افسردگی را بیشتر می کند.

مشکلاتی مانند نارکولپسی، مختل شدن چرخه خواب و بی خوابی، می توانند علائم افسردگی را تشدید کنند.

اگرچه افسردگی معمولا باعث بی خوابی یا به سختی به خواب رفتن می شود، اما ممکن است در برخی افراد، باعث زیاد خوابیدن شود. این مشکل می تواند به دلیل به هم خوردن چرخه خواب یا بی انگیزگی به وجود بیاید؛ با این حال، علت دقیق آن مشخص نیست.

---

استفاده از برخی داروها

ممکن است به دلیل مصرف برخی دارو ها، دچار زیاد خوابیدن شوید. داروهای زیادی وجود دارند که یکی از عوارض جانبی شان، بیشتر شدن ساعت خواب است.

اگر برایتان سخت است که با احساس خواب آلودگی ناشی از مصرف داروهایتان کنار بیایید، می توانید با مراجعه به پزشکتان، دوز دارو ها را تغییر دهید و یا از او بخوهید، داروی دیگری را برایتان تجویز کند.

---

بی خوابی ایدیوپاتیک

در بعضی موارد، حتی پس از آزمایشات متعدد، پزشکان دلیل اصلی زیاد خوابیدن را نمی دانند. این عارضه به عنوان بی خوابی ایدیوپاتیک شناخته می شود و معمولا بیمار از کودکی به آن دچار می شود. این نوع بی خوابی، هیچ ربطی به استرس، مشکل فیزیکی یا مصرف دارو ندارد.

معمولا فرد مبتلا به این بیماری، بدون هیچ دلیلی در تمام طول روز احساس خواب آلودگی دارد و هر ازگاهی زیاد خوابیدن را تجربه می کند.

---

تأثیرات زیاد خوابیدن بر روی بدن

معمولا پس از یک خواب طولانی، به سختی از خواب بیدار می شویم و شروع روز برایمان مشکل و طاقت فرساست. حتی چای و قهوه هم دردی دوا نمی کنند.

اگر دائما دچار زیاد خوابیدن می شوید، به احتمال زیاد علائم زیر را بار ها تجربه کرده اید:

• سردرد؛
• مشکل در تمرکز کردن؛
• افزایش التهاب بدن؛
• مشکل در حافظه؛
• پف کردن چشم و صورت؛
• اضطراب؛
• افسردگی.

---

آیا زیاد خوابیدن خطرناک است؟

اگرچه هر ازگاهی زیاد خوابیدن اشکالی ندارد، اما در صورتی که همیشه زیاد می خوابید، عوارض زیاد خوابیدن در کمین شما است.

مطالعه ای که جدیدا انجام شده که نشان می دهد افرادی که بیش از حد می خوابند یا خواب کمی دارند، بیشتر از افرادی که خواب معمولی دارند، به اضافه وزن و چاقی بیش از حد دچار می شوند.

علاوه براین، قند خون بالا و خطر بیماری های قلبی در بین کسانی که خواب زیاد یا کم داشتند بیشتر بود.

اگر نگران زیاد خوابیدن هستید، برای تشخیص علت آن، باید به یک پزشک ماهر مراجعه کنید.

---

چگونه می توان از زیاد خوابیدن جلوگیری کرد؟

زیاد خوابیدن می تواند باعث به وجود آمدن عادت هایی شود که این مشکل را تقویت می کنند. به همین دلیل، باید به دنبال قطع این عادت ها باشید تا پس از رفع آن ها، میزان خوابتان کاهش پیدا کند و کیفیت آن بیشتر شود.

برای داشتن الگوی خواب منظم می توانید کارهای زیر را انجام دهید:

---

زنگ هشدار گوشی تان را روی ساعت مشخصی تنظیم کنید

تنظیم کردن زنگ روی ساعت مشخص، به شما کمک می کند ساعت بیولوژیک بدنتان را تنظیم کنید. بیدار شدن در اوایل این کار، می تواند برایتان سخت باشد اما یادتان باشد بدون انجام این کار، نمی توانید خواب و بیداری خوبی را تجربه کنید، بنابراین باید به خودتان سختی بدهید و مصمم باشید.

---

دکمه تعویق زنگ هشدار را فشار ندهید

حتما با این کار آشنا هستید! شاید ترجیح دهید به جای بلند شدن و بیرون آمدن از رختخواب، ۵ دقیقه بیشتر بخوابید، اما باید بدانید که بلند شدن از رخت خواب، به شما کمک می کند تا کمتر از ۱ دقیقه، بیشتر نیمی از هوشیاریتان را بدست بیاورید. سخت است اما شدنی است!

---

از چرت زدن خودداری کنید یا فقط برای مدت کوتاهی چرت بزنید

برخی از افرادی که زیاد خوابیدن را تجربه می کنند، در طول روز هم بیش از حد چرت می زنند! چرت زدن بیش از حد باعث به هم ریختن چرخه خوابتان می شود و ساعت بیولوژیکی بدنتان را به هم می ریزد. اگر نمی خواهید زیاد خوابیدن را تجربه کنید، تا حد ممکن کمتر چرت بزنید.

یک چرت کوتاه ۱۰ الی ۲۰ دقیقه ای برای هر روز کافی است و به شما کمک می کند که بقیه روز را با انرژی بیشتری سپری کنید و سرحال باشید.

---

در زمان خواب اتاقتان را تاریک کنید

نور لامپ و نورهای با طول موج کوتاه که از دستگاه های الکترونیکی ساطع می شوند، مغز را تحریک کرده و باعث بیدار ماندن بیش از حد می شوند. از طرف دیگر، فرد برای جبران خستگی، نیاز به خواب زیاد خواهد داشت.

اگر به این نور ها حساسید و باعث می شوند نتوانید به موقع بخوابید، بهتر است ۱ یا ۲ ساعت قبل از خواب، استفاده از وسایل الکترونیکی و لامپ های خیلی روشن را متوقف کنید.

---

یک دفترچه خواب داشته باشید

ممکن است پزشکتان از شما بخواهد ساعت و خواب بیداری و کیفیت آن ها را در یک دفترچه ثبت کنید.

در این دفترچه، باید تمام جزئیات، مانند مدت زمان استفاده از وسایل الکترونیکی، تعداد بیداری در حین خوابیدن یا هر مشکل دیگری که در طول خواب تجربه می کنید را ثبت کرده و به پزشکتان نشان دهید.

این به پزشک کمک می کند علت دقیق زیاد خوابیدنتان را پیدا کند و درمان مناسب را به شما نشان دهد.

---

چه موقع باید به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر گهگاهی زیاد می خوابید، جای نگرانی وجود ندارد. ممکن است روز سختی داشته باشید و بدنتان به خواب زیاد نیاز داشته باشد. پس از چنین خوابی معمولا روز کم انرژی خواهید داشت که در روز های بعد این حالت از بین می رود.

اما اگر چند وقتی است که هر روز خواب زیادی دارید، بهتر است برای تشخیص علت آن، به پزشک مراجعه کنید و تمام علائمی که در طول روز تجربه می کنید را با او در میان بگذارید.

---

نتیجه گیری

زیاد خوابیدن مشکلات خاص خودش را دارد. پس از یک خواب طولانی مدت، خیلی سخت است که بخواهید تمرکز کنید و یا انرژی انجام کاری را داشته باشید.

اگرچه بیش از حد خوابیدن به تنهایی خطرناک نیست، اما در صورتی که همیشه زیاد می خوابید، ممکن است دچار بیماری یا مشکلی باشید که از آن بی خبرید. علاوه بر این، خود زیاد خوابیدن هم می تواند مشکلات زیادی را برایتان درست کند و بر روی سلامت جسمی و روانی تان تاثیر بگذارد.

در صورتی که چند وقتی است زیاد می خوابید، بهتر است این مساله را ساده فرض نکنید و برای حل مشکلتان، به یک پزشک مراجعه کنید.

---

منبع:

https://www.medicalnewstoday.com/articles/oversleeping#summary

---

 

در انتها امیدواریم که از مطلب «زیادخوابیدن» خوشتان آمده باشد و نکات خوبی را از آن آموخته باشید. برای مشاهده‌ی سایر مطالب می‌توانید به سامانه جامع سلامت و بهداشت هوران مراجعه کنید.